14 Mayıs 2018 Pazartesi

ÇOCUKLUK ANIMSAMASI

ŞEKER PORTAKALI
 
Çocukluğunuza etki eden kitaplar var mı? Ara ara anımsadığınız, kelime kelime olmasa da tüm hikayeyi unutmayı bırakın hikayenin devam ettiğini düşündüğünüz hikayeler... Kemalettin Tuğcu romanlarıyla büyüyen birisi olarak anımsamakta zorlanmadığım hikayeler var. Üzerinden kaç zaman geçerse geçsin büyüme periyodunda okumak için sözler verdiğim hikayeler.
Şeker portakalı kitabını çok uzun zaman önce okumuştum. Öyle ki ilkokulda olduğumu (kütüphanecilik kolu sağ olsun  :) ) okuduktan sonra çok üzüldüğümü hatırlıyorum. Acıyı betimlerken kelimelerin gücünden ziyade duyguları tanımlayan yazarlara daima saygı duymuşumdur. Duygular sahicidir, akıl ışık tutar ama ilerlememizi kalp sağlarmış. Kalbim demek ki anılar durağında bir nefeslik mola vermiş. Öyleyse yorumlamalarıma geçeyim;
Önceden okuduğumu unuttum dedim; o anki üzüntümü kelimelerin gerçekliğe olan saf dokunuşunu ki öncesinden değil şimdisini kıstas almak için.
Şeker portakalı yazarının(Jose Mauro de Vasconcelos) deyimiyle günün birinde acıyı keşfeden küçük bir çocuğun öyküsü olan aslında Zeze'nin kendince olan dünyasına gözlemci olarak değil bizzat katılıp, yorum yapacağınız hatta ağlamaktan çekinmeyeceğiniz bu hikaye oldukça anlamlı bir kitap. Zeze küçük bir çocuktan çok daha fazlası. Çocuk masumiyetinin öğrenme açlığında vazgeçmeyen ve aslında dünyanın hikayesine inanan bir çocuk olan Zeze; oldukça fakir bir ailede büyümeye çalışan yalancı yaşı altı aslında beş yaşında olan vaftiz babası şeytan olduğu söylenildiğinde dahi alışmış. Farklı olmanın, hayatı hissetmenin, öğrenmenin öğrencisi olmayı benimsemekten çok ruhunda yaşattığı için ailesi tarafından sık sık cezalandırılan buna rağmen ayakta kalmayı başarması hayranlık uyandırıcıydı. Dedim ya çoğu yerde bir hikaye olduğunu unutup sıklıkla müdahale etmek Zeze'nin başını okşayıp tüm sıkıntılar geçecek demek istedim. Kemalettin Tuğcu romanlarındaki gibi, karakterler ne kadar acıyı yaşasalar da sonunda mutlu sona kavuşurlardı bunu hak ederlerdi. İşsiz bir baba neredeyse 7/24 çalışan bir anne sırasıyla bir sürü kardeş; merhameti anımsamayan öğretiler... Zeze'nin yolculuğunda onun küçük kardeşine oluşturduğu dünyayı okurken gülümseyecek ablası Gloria'ya aslında mantıklı düşünen sensin diyeceksiniz. Babanın işsiz olmasına değil de kağıt oynamaya gitmesini paragraflarda gördüğünüzde "yahu adamla" başlayan cümleler kuracaksınız. En azından benim için böyle idi. Şeker portakalına gelince her altı ayda bir ev değiştirmek zorunda kalan bu ailenin son olarak taşındığı evde çocukların bahçeyi görür görmez ağaç kapma yarışında Zeze'ye ark bahçedeki portakal ağacı fidesi kalır. Zeze üzülürken Gloria onu cesaretlendirir ve mucizesini okurken bağlanma hissini anlayışla karşılarken bulacaksınız kendinizi. Zeze sırasıyla bir sürü şey yaşarken kendimi notlar alırken buldum. 
 
"Hepimiz büyüktük. Küçük küçük parçalarla, aynı üzüntüden payını alan büyük ve hüzünlü kişiler"
 
"Kimseden hiçbir şey bekliyorum. Böylece hayal kırıklığına da uğramamış oluyorum." Bu cümle günümüze uzanan bir hayal kırıklığı gibi. Beklentiler insanı yaralar demekten kendimizi alamasak da sevgi denilen o bağ istemsizce bir anlayış bekletiyor. Kelime sarf edecek gücümüz kalmadığında anlayan insanların çevremde olmasını ben de isterdim. Herkes ve her şey sanki uzun paragraflarla açıklama bekler gibi gözükse de önceliği kendi bencilliklerine ayırıyorlar.
Herkesi anlamaya çalışan Zeze... Ailesi tarafından anlaşılamayan o kadar küçük olmasına rağmen düşünceleri, hal ve hareketleriyle adeta büyüklere siz büyükseniz ben böyle kalayım büyümeden dedirten vicdanı tertemiz olan küçük çocuk... Herkes seni okumalı. Hayatında yer alan tüm figürler bir yana seni anlamaya çalışmalı. Elime aldığım ilk andan itibaren uyku yüzünden yarıda bırakıp ertesi sabah hemen okumaya kaldığım yerden devam ettiğim bittiğinde ise üzüldüğüm bu kitabı okumanızı tavsiye eder şuraya küçük bir alıntı bırakarak yorumlarınızı beklerim;
"Şimdi acının ne olduğunu gerçekten biliyordum. Ayağını bir cam parçasıyla kesmek ve eczanede dikiş attırmak değildi bu. Acı, insanın yüreğini paralayan ve sırrını kimseye anlatmadan birlikte ölmesi gereken şeydi. Kollarda, başta en ufak güç bırakmayan, yastıkta kafayı bir yandan öbürüne çevirme cesaretini bile yok eden şeydi"
 

23 yorum:

  1. Çocukluğuma etki eden kitaplar.. Benim bu listem o kadar uzun ki.. Mesela ilk sırayı Gülten Dayıoğlu/Dört Kardeştiler kitabı alır. Küçük Kadınlar.. Ve bu Şeker Portakalı..Ah..
    Çevremden ne kadar çocuk geçtiyse her birine bu kitabı okuttum, okutmaya da devam edeceğim..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Küçük kadınlar 😊😊 ben de de önemli bir yerdedir hatta bir ara çizgi filmi de yapıldı izlemistim

      Sil
  2. Şeker portakalı okunması gereken kitaplardan bence. Bir de güneşi uyandıralım kitabı vardı. Emeğinize sağlık:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 😊😊 teşekkür ederim güneşi uyandıralim devam niteliğinde bir kitap sanırım okumadım ama isterim insAllah okumak

      Sil
  3. Bu kitabı küçükken okumak istedim ve okuyamadım nedense. Halen daha okuyamadım. Oğlum okudu ama ben bu konuda sınıfta kaldım. Okuyayım yakın zamanda :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kitapların zamanı var cidden 😊 küçüklük zamanlarında okumak istediğim okuyamadığım kitapları not aldım bir kenara okumak için ben de ...

      Sil
  4. yaaa çok eskiden okumuştum çok özledim ya :)

    YanıtlaSil
  5. canım çok güzel yazmışsın ...

    YanıtlaSil
  6. 40 yaşımdan sonra oğlumla birlikte okuduğum ve gerçekten çok duygulandığım bir kitap. Dünya çapında kazandığı ünü sonuna kadar hak ediyor. Sevgisiz büyüyen bir çocuğun acıları ve o duyguyu arayış hikayesi. Devam kitabı Güneşi Uyandıralım da güzel ama Şeker Portakalı'ndaki duygu yoğunluğu bir başka. Güzel bir değerlendirme olmuş. Emeğinize sağlık :)

    YanıtlaSil
  7. Haklısınız bazen neden bu kitap bu kadar ünlü dediğim klasikler oldu ama bu kitabı okuduktan sonra sonuna kadar hak ediyor dedim güzel yorumunuz için teşekkür ederim😊

    YanıtlaSil
  8. Ben de küçükken okuyup çok sevmiştim. O kadar sevdim ki devam kitaplarını da okudum. Keşke okumasaydım. Onlar bunun kadar etkileyici değildi.

    YanıtlaSil
  9. Kemal Tahir esir şehrin insanları serisinde bende aynen böyle hissetmistim üç kitap ancak ne bileyim ilk kitabın yerini tutmuyor diğer seriler

    YanıtlaSil
  10. Çok güzel bir anlatım olmuş, çocukken okuma fırsatını yaratmadığım kitaplar arasındaydı. Senin anlatımını gördükten sonra aldım elime kitabı. Kalemine sağlık :))

    YanıtlaSil
  11. ah bayılırım tabiiii :) bir de pal sokağının çocukları na bayılırıım :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çocukken okuma fırsatı bulamadığım kitaplar pal sokağı 😊 huckleberry finn gibi kitaplar aklımda kalmış o zamandan bu zamana

      Sil
  12. Okumadım ama okumak istiyorum, bu isteğim sizin bu paylaşımınıla daha da yoğunlaştı. Emeğinize sağlık teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
  13. Lisede, üniversitede çocuk ve gençken ayrı, yetişkin yaşlarımda çocuk sahibi bir baba olarak ayrı pencerelerden baktım Zeze'nin hikayesine.. Kitap yorum tarzın özgün ve nitelikli. Özellikle klasikler üzerine yorumlarınızın daha çok olmasını bekliyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tesekkur ederim 😊 kitap yorumlarının devamı insAllah gelecek

      Sil
  14. Muhtemelen herkesin çocukluğunu etkileyen kitapları vardır. Ama onları hatırlayamıyorum ...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Türkçe cevap vermen çok hoş 😄 bazı kitaplar unutulmaz ama onları unutulmaz yapan anilardir

      Sil